Ik zou graag eens praten met Cruijff
,,Voor mij kwam het werkelijk uit het niets, zegt Jan Olde Riekerink. Het hoofd jeugdopleiding van Ajax moest in de krant lezen dat hij niet past in de plannen van Johan Cruijff. Die plannen zelf zijn alle commotie niet waard, concludeert hij inmiddels. ,,Het plan-Cruijff is: grotendeels hetzelfde blijven doen in de opleiding, maar met andere mensen.
Jan Olde Riekerink weerspreekt dat het bij de jeugdopleiding van ajax ontbreekt aan een duidelijke visie
amsterdam In zijn trainerskamer speelt FC Barcelona op een groot videoscherm tegen Real Madrid. Het zijn dvd-opnames van de gedenkwaardige ontmoeting tussen beide clubs van afgelopen november (5-0 voor Barça). Jan Olde Riekerink koos destijds een serie momenten uit de wedstrijd, waarvan hij vindt dat die uitgangspunten moeten zijn in de opleiding bij Ajax.
Niet de overstapjes en hakjes van Cristiano Ronaldo trekken deze middag aan ons blikveld voorbij. Maar spelsituaties waarbij Xavi een bal in één beweging aanneemt en door draait. Een strakke inspeelpass van Iniesta. En: Messi, Villa en Pedro, die als spitsen collectief druk zetten op de Madrileense opbouw.
Een paar minuten later komt een groepje trainers in beeld. Ze zitten om tafel en discussiëren over voetbal. Het zijn allemaal jeugdtrainers van Ajax, met in hun midden ook nog Frank de Boer. De dvd-compilatie eindigt met twee wedstrijden van Ajax A1. Eén uit het begin van dit seizoen en één van een paar weken geleden. Spelers voeren zaken zienderogen beter uit.
,,Voor mij kwam het werkelijk uit het niets, zegt Olde Riekerink (4
over de dag dat hij in de krant las dat hij niet past in de plannen van Johan Cruijff met de jeugdopleiding. Ook zes trainers op de Toekomst zouden moeten verdwijnen of naar een andere functie uitkijken.
,,Elke week zit je bij elkaar als trainersstaf. Bovenbouwoverleg, onderbouwoverleg, schetst Olde Riekerink. ,,Ik werk in een open relatie met alle trainers. Iedereen kan altijd alles inbrengen. Ja, dat geldt ook voor Dennis (Bergkamp, red.) en Wim (Jonk, red.). Dat Dennis in de winterstop naar de A1 is gegaan, heb ik zelf in gang gezet. Ik vond dat een logische stap. Dan is het teleurstellend hoe het is gegaan. Met mij is nooit overlegd.
In de dagelijkse omgang is het lastig werken nu, merkt hij. Na een goed eerste halfjaar met de trainersgroep is alles als een zeepbal uit elkaar gespat. ,,Er is veel onrust. Er heerst een sfeer vol wantrouwen naar elkaar. Je raakt aan de term vertrouwen als collega s over elkaar gaan oordelen. Vertrouwen is de basis in een elftal, maar ook in een trainersstaf.
Zelf werkt Olde Riekerink, oud-profvoetballer van onder meer Sparta en Telstar, sinds 1995 in de Ajax-opleiding. Hij was alleen een paar jaar weg toen hij het als zelfstandig hoofdcoach probeerde. In 1995 begon hij, in De Meer nog, bij de D-pupillen. Een lichting met onder anderen Wesley Sneijder, Nigel de Jong en John Heitinga. In 2007 kwam hij aan het hoofd van de kraamkamer te staan.
,,In die functie heb ik een idee hoe je kinderen op moet leiden binnen de Ajax-cultuur. Ik zou het hartstikke interessant vinden om eens van gedachten te wisselen met Cruijff. Maar in al die jaren heb ik hem hier twee keer gezien. Iemand schetste laatst de feiten. 1974, 1988, 2010: de meest succesvolle Oranje-elftallen uit de geschiedenis hadden allemaal een kern van bij Ajax opgeleide spelers. Als ik politiek wil bedrijven, zou ik ook het lijstje debutanten in Ajax 1 over de afgelopen drie jaar kunnen overleggen.
GOLFBEWEGING
,,Akkoord, de nieuwe Patrick Kluivert zit daar nog steeds niet bij. Maar jullie hadden laatst een verhaal in de krant dat ze er over de hele linie in Nederland niet zijn, de echte spitsen. Ik denk dat alles een golfbeweging is. Eerder was er kritiek dat Ajax nooit een linksback opleidde, nu lopen ze volop rond in de opleiding.
En in de A1 loopt nu weer een goede spits.
,,Maar weet je: (Olde Riekerink knikt richting de muur van zijn kantoor, waarop grote fotoportretten van Sneijder, Van der Vaart, De Jong, Heitinga en Stekelenburg hangen) eigenlijk zouden we het spelers zelf moeten vragen. Internationale toppers als Sneijder en Van der Vaart, wat vinden die nou dat ze hebben gehad aan de opleiding hier?
Het ontbreekt aan een heldere visie op technisch gebied, stelt Cruijff over de Ajax-opleiding in zijn rapport Op weg naar een georganiseerde chaos, op weg naar naar succes . Olde Riekerink countert: ,,Wat mij betreft is die visie er wel. Vier dingen zijn de kern: 1: mentale houding, 2: individuele ontwikkeling, 3: op welk gedeelte van het veld past een speler het best. En op plaats 4 komt pas het spelsysteem als geheel.
,,Mentale houding staat op één, ja. Omdat karakter uiteindelijk het verschil bepaalt tussen top, net-niet top en het als voetballer helemaal niet redden. Heb je de drive, de passie om elke dag beter te worden? En mentale houding, dat is ook normaal gedrag vertonen, coachbaar zijn als speler, plezier hebben. Wij maken als trainers geen talent bij Ajax, wij ontwikkelen talent, zeg ik altijd. Vanuit die gedachte is onze trainersstaf tegenwoordig een mix van oud-profspelers en trainers met een onderwijsachtergrond. Dat is een bewuste keuze, geredeneerd vanuit de circa 175 spelertjes in de opleiding.
Hij gelooft erin dat opgroeiende kinderen het nodig hebben om verschillende type trainers mee te maken. ,,Zoals ik ook geloof in een balans tussen oud-profspelers die eigen ervaring inbrengen en didactisch geschoolde trainers die meer vanuit structuur werken. Juist van de trainers zonder topvoetbalachtergrond moet het gros eruit als het aan Cruijff en zijn volgelingen ligt.
Olde Riekerink hoopte in het rapport van Cruijff te lezen wat je tegen kinderen zegt, als oud-voetballer die een trainingspak heeft aangetrokken. En ook hóe je iets zegt. ,,Maar ik ben het nergens tegengekomen, helaas. Als je met jeugd werkt, is het meetpunt niet langer wat jij zelf vroeger allemaal kon met een bal. Het meetpunt is wat je die kinderen nu kunt laten doen op het veld. Kun je tot een puber van 13 jaar doordringen met informatie, kun je hem overtuigen? Heb je voldoende empathie?
Voetbal is creativiteit, zeker bij Ajax, weet Olde Riekerink. Hoe je creativiteit oproept bij kinderen, daar komt veel bij kijken zo heeft hij in al die jaren ervaren. ,,Een mens is niet zo maar op afroep creatief. Ik vergelijk het altijd met het verkeer: als je met elkaar op een weg rijdt weet iedereen wat er gedaan moet worden. Dat is op basis van de verkeersregels. Maar dan kom je ineens ergens waar ze aan de weg werken en de middenstrepen ontbreken of de stoplichten het niet doen. De natuurlijke reactie van mensen is een schrikreactie. De creativiteit wordt voor even geparkeerd.
,,Als je het terugvertaalt naar het voetballen zeg ik: Op jonge leeftijd moet je talenten eerst een aantal basisregels aanleren van waaruit ze vervolgens creatief kunnen worden. Dat helpt hen ook jaren later nog, als de scheidsrechter fluit en er ineens 50.000 toeschouwers over hun schouder meekijken. We hebben trainers in de onderbouw die dat leerproces bij kinderen fantastisch begeleiden. En die zouden nu zomaar ineens weg moeten?
In zijn rapport stelt Cruijff ook dat Ajax slechts beperkt innoveert. En dat er veel meer individueel op techniek zou moeten worden getraind. Olde Riekerink haalde techniektraining afgelopen zomer van het programma. ,,Bewust, gedragen door de gehele staf van de onderbouw voor de duur van dit seizoen. Er was sprake van techniektraining zonder techniek.
Dat vraagt om nadere uitleg. ,,Oké, je kunt vinden dat het volstaat om te zeggen: Ik wil iemand een voorzet leren geven, dus laat ik het de speler heel vaak zelf doen, want zo heb ik het vroeger ook geleerd. Maar kom op: voor iets een automatisme wordt, moet je het wel aanleren. Je zou gek opkijken als jouw zoontje op school gaat leren lezen en de meester zegt: Pak het aap-noot-mies-plankje maar uit de kast en ga je gang.
,,Wij zijn juist heel erg van de innovatie. Wedstrijden van verschillende jeugdteams worden gefilmd. We beschikken sinds kort over een ultramoderne hal, waarin we spelers op tal van fysiologische en technische onderdelen laten testen. Waarom schiet de ene speler harder dan de andere? Zit het verschil erin hoe je je knie buigt? Of hoe je met je armen meebeweegt? Hoe kun je beter leren koppen?
CIJFERS
,,Onderzoekers van de Vrije Universiteit brengen dat allemaal in kaart, zodat onze trainers vanaf volgend seizoen nog gerichter spelers individueel kunnen begeleiden. De trainers zijn de enigen die conclusies trekken uit de aangeboden cijfers. Ook de specifieke techniektraining keert dan terug, maar nu met inhoudelijke kennis van de techniek. Trainers die in die ontwikkelingen niet meer mee wilden of niet konden zijn vorig seizoen afgevloeid.
,,Wat trouwens opvallend is: op een trainerscongres in Oekraïne sprak ik onlangs met mensen van Barcelona. Die doen in hun jeugdopleiding helemaal níet aan individuele training.
Hij kan nu alleen afwachten hoe de machtsstrijd tussen directie en het kamp-Cruijff afloopt. ,,Er moet snel duidelijkheid komen. De club moet een keuze maken, daar zal het uiteindelijk op neerkomen. Als het beter is dat ik word vervangen, is dat de keus van de club. Maar ik denk dat ik redelijk op hun lijn zit.
,,De opleiding is in de basis goed, die deugt. Het rapport van Cruijff gaat bijna volledig over de structuur. Dat daarin verbeteringen mogelijk zijn, daar ben ik het zelfs mee eens. Maar als je voetbalinhoudelijk kijkt, dan is het Cruijff-plan: grotendeels hetzelfde blijven doen in de opleiding als nu. Maar met andere mensen.
= actief onderwerp
= inactief onderwerp