Een uniek vangnet voor Ajax-jeugd
Door MAARTEN WIJFFELS
AMSTERDAM - John Heitinga stak vorig seizoen een verhaal af dat Jur Ronner aan het denken zette. De coördinator Sociaal Maatschappelijke Begeleiding in de jeugdopleiding van Ajax zegt: ,,Johnny was te gast op een middag voor onze C-junioren. Hij vertelde er over de periode dat hij als jonge prof voor het eerst op zichzelf woonde.
afbeelding vergroten Ajax-talenten worden in de sportzaal getraind in het squat door een leraar van het ROC. FOTO PIM RAS
Ontbijten deed hij bij Ajax. Op de club kon hij ook lunchen, maar ’savonds thuis wist hij alleen het nummer van de pizzaboer en van de shoarmatent.’’

Volgens Ronner zag Heitinga als hij uit het raam keek, ook nog de snackbar op de hoek. ,,Koken kon hij niet, dus je snapt wat er gebeurde, legde John de jochies uit. Het hele effect van de gezonde middagmaaltijd was alweer weg. Uiteindelijk kwam hij daar wel achter, maar veel later dan nodig was geweest.’’ Dus is er nu een module voedingsleer en koken in de nieuwe schoolopleiding tot profvoetballer waarmee Ajax deze maand is gestart.

Dertien toptalenten in de leeftijd van 16 en 17 jaar krijgen vier ochtenden in de week les van docenten van het ROC van Amsterdam. Ze volgen een voor Nederland en Europa unieke mbo-opleiding. Die koppelt de normale voetbalopleiding (de trainingen en de wedstrijden) aan een trainerscursus en aan vakken die ondersteunend kunnen werken voor het beroep van profvoetballer.

Naast het leren koken van spruitjes of een pasta, zien de spelers tijdens lesuren biologie hoe een hamstringspier in elkaar zit. Ze leren Spaans als vreemde taal en halen hun ehbo-diploma. Op het programma staat mediatraining en uitleg over wat ze allemaal kunnen doen met het geld (zo’n 20.000 euro per jaar) dat ze verdienen nu ze bij Ajax onder contract staan. Het trainersdiploma 3 is ook een belangrijk onderdeel van de opleiding, daarom bezoeken de talenten trainingen van het eerste elftaldie ze analyseren en nabespreken. Stage lopen ze bij andere jeugdelftallen van de club.

,,We hopen met deze opleiding een antwoord te vinden op recente ontwikkelingen in het jeugdvoetbal die ons rechtstreeks raken,’’ zegt Ajax-coördinator en mede-initiatiefnemer Jur Ronner. ,,Het begint ermee dat de overheid een nieuw onderwijsbeleid is gestart. Voornamelijk als reactie op het grote aantal uitvallers in het voortgezet onderwijs. Ieder kind mag school nu pas verlaten als hij een vwo of havo-diploma heeft gehaald of een mbo-diploma op minimaal niveau 2. In de praktijk betekent dat voor de Ajax-opleiding dat vrijwel al onze spelers verplicht naar school moeten.

,,Vanuit het voetbal zelf is er de tendens dat buitenlandse topclubs steeds vroeger talent komen weghalen uit Nederland. Uit zelfbescherming werkt Ajax op steeds jongere leeftijd met jeugdcontracten. Zo is vorig seizoen bewust een elftal spelers uit de B1-selectie vastgelegd. Het kost niet veel inlevingsvermogen om te begrijpen dat een jochie van 16, dat net geslaagd is voor zijn vmbo en daarnaast werknemer is van Ajax, niet meer goed te motiveren is voor bijvoorbeeld een banketbakkersopleiding op mbo-niveau.’’

Ajax zou om ontheffing van de leerplicht kunnen vragen voor deze jongens, zegt Ronner. ,,Maar dan kijk je als club weg op het moment dat die gastjes tot 12 uur op bed liggen, omdat ze pas ’smiddags moeten trainen. We willen geen ‘holle hoofden’ kweken. Vandaar dat we met het ROC op zoek zijn gegaan naar een goede oplossing voor deze profvoetballers in spe.’’

In het geïmproviseerde klaslokaal op jeugdcomplex De Toekomst staat deze ochtend de theorie achter een reeks belangrijke krachtoefeningen centraal. Het leidt bij de groep leerlingen in Ajax-trainingspak nog tot glazige blikken. Na de lunch worden zaken al een stuk duidelijker als de jongens in het krachthonk een squatoefening met halters in praktijk brengen.

Bij de start van de opleiding hebben de talenten iets opvallends te horen gekregen. Jur Ronner: ,,We hebben gezegd: we hopen dat jullie zélf de leidinggevende figuren worden in de twee jaar dat we aan de slag gaan. De boodschap is: gebruik ons, de docenten, trainers en de fysio’s om een goede profvoetballer te worden. Elke voetballer is zijn eigen BV.

,,Als hij verstandig is, omringt hij zich met specialisten die hem helpen. Maar het is niet ‘des voetbals’ om spelers van 16, 17 jaar al medeverantwoordelijk te maken. De cultuur in het voetbal is nog steeds dat de trainer zegt wat er moet gebeuren. Vervolgens zijn we wel verrast dat het op eredivisieniveau ontbreekt aan spelers met leiderscapaciteiten en zelfkennis.’’

Dit is in een notendop ook het verhaal van Foppe de Haan en zijn kritiek op de groep die deze zomer het olympische voetbaltoernooi verknalde. Wie goed luisterde, hoorde dat De Haan niet alleen spelers verwijten maakte, maar ook zichzelf en andere opleiders van toptalent in Nederland.

Bij dit project van Ajax en het ROC zijn onder anderen Frank de Boer (trainer Ajax A1), Jan Olde Riekerink (hoofd jeugdopleiding) en Danny Blind (technisch manager) nauw betrokken. Ronner hoopt daarnaast op de inbreng van hoofdtrainer Marco van Basten. ,,Marco werkt met veel spelers die net uit de jeugdopleiding zijn doorgestroomd. Hij zal bij die jongens eigenschappen zien die goed, minder of slecht ontwikkeld zijn. Zijn indrukken en suggesties zouden we zo kunnen verwerken in modules van de ROC-opleiding. De flexibiliteit is groot, alleen voor de eerste periode van acht weken is al een rooster opgesteld.’’

Het verhaal van John Heitinga staat niet op zichzelf, zag Danny Blind in de periode dat hij zelf Ajax 1 trainde. ,,Nigel de Jong geeft aan dat hij nu veel bewuster aan zijn carrière werkt dan in zijn Ajax-tijd. En in jullie krant las ik een interview met Rafael van der Vaart van dezelfde strekking.

,,Ik heb meer jonge spelers in een soort van vacuüm zien belanden vanaf het moment dat bij de A-selectie hun salaris omhoog schoot, net als de aandacht en de eisen van pers en publiek. Eigenlijk is het raar: in de jeugdopleiding staan spelertjes van ’s morgens vroeg tot ’savonds laat onder controle van de ouders, de school en de jeugdopleiders, maar op het moment dat het écht gaat beginnen voor ze, trekken we als organisatie onze handen ervan af.’’

Blind is erg benieuwd wat het ROC-project Ajax gaat leren. ,, We willen als organisatie alles tot in de puntjes geregeld hebben. Maar we onderkennen ook dat we ruimte moeten laten voor zelfinitiatief bij spelers. Van een beetje meer improviseren wordt geen talent slechter. Daar kun je het straks over hebben tijdens de lesuren houding en gedrag. Ik kom daar graag over vertellen bij die jongens.’’

Misschien, denkt Blind hardop, moet Ajax er naartoe dat je per jeugdelftal twee, drie spelers méér verantwoordelijkheid geeft. ,,Die betrek je als trainer al bij je beslissingen. Dat moet je nog niet doen bij 12-jarigen, maar in de leeftijd van 14 tot 18 jaar zie je de persoonlijkheden groeien.’’

Volgens Ronner kunnen spelers en trainers samen nog veel stappen maken. ,,We hebben bij Ajax een inspanningsfysioloog rondlopen, die we delen met de Vrije Universiteit. De ROC-groep zou een fantastisch projectgroepje kunnen zijn voor wetenschappelijk onderzoek naar de belastbaarheid van junioren. Dat is nu nog vooral nattevingerwerk. En uiteindelijk zouden ook hun ouders betrokken moeten raken. Een bepaalde groep zal met hun zoon nog steeds vertrekken als Chelsea of Arsenal geld en een baan voor pa in het vooruitzicht stelt. Maar anderen kun je wel langer vasthouden. Dat bleek vorig seizoen al.

,,Ajax 1 garanderen we niet, maar we kunnen ouders wel laten zien dat we heel serieus bezig zijn met hun kind. Als hij het niet redt als voetballer, kan hij nog altijd een goede start maken in de gewone maatschappij.’’

Mooi dat Ajax op deze manier met hun spelers bezig is. Maar wat als een speler nou havo of vwo doet? Dan gaat hij echt niet daarna een mbo-opleiding doen, denk ik. Niks ten nadele van het mbo hoor, maar als je havo hebt gedaan, wil je meestal naar het hbo. Of hoef je niet meer te leren. Maar hij mist dan wel belangrijke zaken als mediatraining, of zo als John Heitinga bijvoorbeeld miste: kookles. Of is het echt een keuze van de speler zelf, of hij aan die studie begint? Zo te lezen wel, maar ik zou het beter vinden, als de spelers sowieso van dit soort 'training' krijgen.